(autor: r.pr. Piotr Olewniczak)

Rozbieżności interpretacyjne odnośnie możliwości żądania od banku lub instytucji pożyczkowej zwrotu części kosztów w związku ze wcześniejszą spłatą kredytu 

Od dłuższego czasu istnieją rozbieżności, czy przyznane konsumentowi prawo do obniżenia całkowitego kosztu kredytu lub pożyczki, przewidziane przez przepisy krajowe transponujące art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki dotyczy poniesionych przez niego przy zawarciu umowy kosztów początkowych np. opłat administracyjnych, prowizji czy składek na ubezpieczenie. Zgodnie z jednym poglądem, konsument ma prawo zwrotu jedynie tej części kosztów, która uzależniona jest od czasu trwania umowy, z kolei zgodnie z drugim poglądem prawo konsumenta do obniżenia kosztów obejmuje wszystkie koszty niezależne od czasu trwania umowy o kredyt.

Korzystny dla konsumentów wyrok TSUE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku wydanym 11 września 2019 roku (sygn. akt C-383/18), rozstrzygnął ten spór opowiadając się za drugim z przedstawionych poglądów. TSUE stwierdził, iż prawo konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta. TSUE zajął zatem stanowisko korzystne dla konsumentów, którzy spłacili całość kredytu przed terminem.

Przenosząc te rozważania na grunt polskich przepisów, obowiązkiem częściowego zwrotu przewidzianego w art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim objęte są takie koszty jak: prowizja, opłata przygotowawcza, ubezpieczenie, oprocentowanie. Trybunał podkreślił, że celem przedmiotowej dyrektywy jest zapewnienie wysokiego stopnia ochrony konsumentom, jako słabszej stronie umowy. W celu zagwarantowania tej ochrony art. 22 ust. 3 dyrektywy zobowiązuje państwa członkowie do zapewnienia, aby przepisy, które przyjmują w celu wykonania tej dyrektywy, nie mogły być obchodzone przez sposób formułowania umów.

Korzystna dla konsumentów uchwała SN

Interpretacji przedstawionej w wyroku TSUE wtóruje wydana w dniu 12 grudnia 2019 roku uchwała Sądu Najwyższego (sygn. akt III CZP 45/19). Odpowiadając na przedstawione zagadnienie prawne Sąd Najwyższy wydał uchwałę o następującej treści: przewidziane w art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu.

Sugerowane rozwiązania

Wskazane wyżej orzeczenia dają konsumentowi, który spłacił kredyt lub pożyczkę przed terminem realne szanse na skuteczne żądanie od banku lub pożyczkodawcy zwrotu proporcjonalnie wszystkich kosztów.

Aby móc żądać zwrotu pieniędzy od kredytodawcy lub pożyczkodawcy, w związku z wcześniejszą spłatą kredytu/pożyczki, po pierwsze należy mieć status konsumenta, a po drugie spłata musi być dokonana w całości przed terminem.

Niestety nie można oczekiwać, że instytucje finansowe z własnej inicjatywy zwrócą proporcjonalnie pobrane prowizje oraz inne kwoty. W tym celu konieczne będzie złożenie stosownej reklamacji. Termin na złożenie reklamacji wynosi 6 lat od chwili wcześniejszej spłaty kredytu lub pożyczki. Instytucja finansowa ma 30 dni na jej rozpatrzenie.

Jeżeli złożenie reklamacji z żądaniem zwrotu wszelkich opłat, prowizji itp. nie przyniesie pożądanych rezultatów, konsumentowi przysługuje droga sądowa lub ewentualna możliwość wystąpienia do Rzecznika Finansowego z prośbą o pomoc.

Jeśli spłaciłeś kredyt przed terminem i masz wątpliwości, czy bank prawidłowo rozliczył kredyt i związane z nim opłaty lub zastanawiasz się, w jaki sposób należy sporządzić reklamację o ponowne przeliczenie opłat związanych z kredytem konsumenckim, napisz do nas – jesteśmy po to, żeby pomagać!