(autor: adw. Daria Popłonyk)

Możliwość uzyskania zabezpieczenia przez wstrzymanie płatności rat kredytu denominowanego/indeksowanego CHF w postępowaniu upadłościowym Getin Noble Bank S.A.

W postępowaniu upadłościowym, w tym oczywiście, w postępowaniu upadłościowym Getin Noble Bank S.A. w zasadzie wyłączną drogą dochodzenia roszczeń powstałych przed datą ogłoszenia upadłości jest zgłoszenie wierzytelności syndykowi masy upadłości. Choć zgłoszenie wierzytelności pełni podobną funkcję jak pozew, to wyłączone są w prawie upadłościowym pewne instytucje procesowe takie jak np. zawieszenie postępowania, oraz jak się wydaje - zabezpieczenie roszczeń.

Problem jaki pojawił się na tle upadłości Getin Noble Bank S.A. dotyczy tych kredytobiorców, którzy zakwestionowali ważność swoich umów kredytowych, co wyrazili w zgłoszeniach wierzytelności oraz posiadają nadpłatę ponad wypłacony przez bank kapitał kredytu. Kredytobiorcy ci dodatkowo dokonywali potrącenia swojego roszczenia stanowiącego sumę wpłat dokonanych do banku w wykonaniu nieważnej umowy kredytowej z roszczeniem banku z tytułu wypłaconego kapitału. Na skutek potrącenia wierzytelność banku uległa umorzeniu w całości. Nie omawiam tu sytuacji osób, które przed ogłoszeniem upadłości wytoczyły proces o ustalenie i zapłatę, lecz wyłącznie tych, które dopiero w postępowaniu upadłościowym postanowiły zakwestionować swoje umowy.

Problemem polega na tym, że do czasu określenia statusu umowy kredytowej, co nastąpi przez ustalenie listy wierzytelności, syndyk oczekuje dalszych spłat kredytu po dacie ogłoszenia upadłości, zgodnie z harmonogramem spłat. Spotyka się to z uzasadnionym sprzeciwem kredytobiorców, którzy obawiają się tego, że na skutek ubogości masy upadłości nie odzyskają kwot wpłaconych po ogłoszeniu upadłości, nie wspominając już o kwotach należnych za czas sprzed ogłoszenia upadłości banku.

Czy płacić raty po ogłoszeniu upadłości Getin Noble Bank S.A.?

Co i rusz otrzymuję od kredytobiorców pytania czy mają zapłacić ratę przypadającą po ogłoszeniu upadłości? Odpowiedź jest złożona i zależy od oceny korzyści i strat w każdym przypadku odrębnie. Jednakże jeżeli kredytobiorca chciałby otrzymać sądowe wstrzymanie płatności rat, to w takim przypadku jak najbardziej zasadnym byłoby skorzystanie z instytucji zabezpieczenia roszczeń.

Czy możliwe jest uzyskanie zabezpieczenia przez wstrzymanie płatności rat w sądzie upadłościowym?

Takiego zabezpieczenia nie można jednak uzyskać w sądzie upadłościowym, bowiem:

1. możliwe jest zgłaszanie na listę wierzytelności jedynie roszczeń pieniężnych (co jest kategorią węższą od kategorii roszczeń majątkowych). Z tej przyczyny brak możliwości zgłoszenia roszczenia o ustalenie nieważności umowy (choć takie ustalenie jest przecież przesłanką uznania roszczenia o zapłatę na liście wierzytelności).

2. zabezpieczanie roszczeń pieniężnych zasadniczo odbywa się w sposób zakazany przez prawo upadłościowego tj. przez zabezpieczenie ustanowione na majątku masy upadłości.

Jak uzyskać zawieszenie spłat rat kredytu?

Moim zdaniem zabezpieczenie jest możliwe do uzyskania w procesie wytoczonym po ogłoszeniu upadłości przeciw syndykowi masy upadłości przed sądem procesowym (sądem cywilnym lub gospodarczym). Wierzyciel może bowiem dochodzić na zasadach ogólnych roszczeń powstałych po dacie ogłoszenia upadłości. Dla przypomnienia: roszczenia powstałe przed datą ogłoszenia upadłości są zgłaszane na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, a wierzytelności powstałe po tej dacie mogą być dochodzone przed sądem, w normalnym trybie, przy czym pozwanym będzie syndyk masy upadłości. Z uwagi na fakt, że przesłanką dochodzenia tych roszczeń jest nieważność umowy kredytowej, można żądać ustalenia jej nieważności, aby w istocie określić czy syndykowi masy upadłości służy prawo żądania dalszych spłat kredytu. Prawo upadłościowe zakazuje zabezpieczenia dokonanego na majątku masy upadłości, lecz nie zakazuje zabezpieczeń, które nie godzą w możliwość dysponowania tym majątkiem przez syndyka. Przeto niedopuszczalne są takie sposoby zabezpieczeń jak zajęcie rachunku bankowego masy upadłości, zajęcie wierzytelności i praw, zakaz zbywania rzeczy wchodzących w skład masy upadłości, ustanowienie hipoteki na nieruchomości będącej majątkiem masy upadłości. Jednak w omawianym przeze mnie przypadku wierzyciel nie żąda tego typu zabezpieczenia, ale żąda zabezpieczenia roszczenia o ustalenie, że umowa kredytu jest nieważna a w dalszej kolejności, że syndykowi nie przysługują roszczenia przeciw kredytobiorcy.

Pozycję kredytobiorcy dodatkowo wzmacnia orzeczenie TSUE z dnia 15 czerwca 2023r. wydane w sprawie C-287/22. Trybunał wypowiedział się w nim za takim stosowaniem prawa krajowego przez sądy, aby przez zabezpieczenie zapewnić skuteczność orzeczenia ustalającego nieważność umowy kredytu. Zabezpieczenie winna być udzielone w szczególności tam, gdzie spłacony już został kapitał. Nie bez znaczenia jest fakt, że orzeczenie to wydano w sprawie, gdzie pozwanym był Getin Noble Bank S.A.

Frankowicz kontra syndyk masy upadłości Getin Noble Bank S.A.

Z powyższego wynika, że kredytobiorcy nie są całkowicie bez szans w starciu z syndykiem masy upadłości. Mogą też nie czekać biernie na działania windykacyjne podejmowana przez syndyka, w tym na wytoczenie im przez niego powództwa o zapłatę, lecz podjąć aktywne działania prewencyjne i uzyskać zezwolenie sądu na wstrzymanie płatności rat.

Zapraszam osoby borykające się z problemem płatności rat kredytu po ogłoszeniu upadłości banku do kontaktu i skonsultowania swojej sprawy.



Daria Popłonyk - adwokat, były sędzia. Posiada osiemnastoletnie doświadczenie w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych, a także w sprawach gospodarczych, rodzinnych (rozwodowych) i z zakresu tzw. kredytów frankowych. Zajmowała się również prawem ochrony konsumentów. [więcej]