Blog

(autor: r.pr. Łukasz Czarnocki)

Długość planu spłaty uzależniona jest od dokonanej przez sąd oceny „moralności płatniczej” dłużnika, czyli stopnia zawinienia dłużnika w powstaniu lub istotnym zwiększeniu stanu niewypłacalności. Od wyniku tej oceny zależeć będzie czy możliwe będzie umorzenie zobowiązań, zaś w przypadku ustalenia planu spłaty –czas na który plan spłaty może zostać ustalony.

Wina dłużnika w doprowadzeniu do niewypłacalności, a możliwość uzyskania oddłużenia w postępowaniu upadłościowym

Upadły, co do którego stwierdzone zostanie, że doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, nie będzie mógł liczyć na umorzenie zobowiązań. Sąd wyda w jego przypadku postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań, chyba że ustalenie planu spłaty, umorzenie zobowiązań lub warunkowe umorzenie zobowiązań uzasadnione byłoby względami słuszności lub względami humanitarnymi.

W przypadku przypisania upadłemu winy polegającej na umyślnym doprowadzeniu do swojej niewypłacalności lub istotnym zwiększeniu jej stopnia lub na skutek rażącego niedbalstwa, oddłużenie będzie możliwe, jednak plan spłaty wierzycieli orzeczony przez sąd, nie będzie mógł być co do zasady krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące. Ustalenie przez sąd, że stopień winy upadłego jest niższy niż „rażące niedbalstwo” oznaczać będzie ustalenie planu spłaty wierzycieli na okres nie przekraczający trzydziestu sześciu miesięcy.

Celowość, umyślność i rażące niedbalstwo

Dokonanie rozróżnienia pomiędzy „celowością”, „umyślnością”, a „rażącym niedbalstwem” może w być praktyce trudne dla dłużników, zaś należyte rozpoznanie z jakim stopniem winy dłużnika mamy do czynienia, może być kluczowe dla podjęcia decyzji o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości.

W zakresie „celowości” działań dłużnika będą się mieścić zachowania dłużnika, które były ukierunkowane na doprowadzenie do własnej niewypłacalności lub zwiększenie jej stopnia (tzw. zamiar bezpośredni).

Za działania „umyślne” uznane będą takie zachowania, co do których dłużnik przewidywał, że mogą powodować wystąpienie skutku w postaci niewypłacalności lub jej istotnego zwiększenia, i godził się na powstanie takich skutków (tzw. zamiar ewentualny).

Z rażącym niedbalstwem mamy do czynienia, gdy dłużnikowi nie można przypisać winy umyślnej w opisanym powyżej znaczeniu, jednak jego zachowanie cechuje się daleko posuniętym odstępstwem od ogólnych reguł zachowania, których przestrzegania można od niego oczekiwać, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy.

Analiza działań dłużnika i ich ocena z punktu widzenia standardów należytej staranności 

W związku z powyższym należy pamiętać, aby przedstawić sądowi informacje oraz dokumenty, które świadczyć będą o tym, że działania dłużnika podejmowane były z zachowaniem należytej staranności. W szczególności może to dotyczyć potwierdzenia, że zobowiązania były zaciągane przez dłużnika w sposób racjonalny, zaś dłużnik miał prawo zakładać, że będzie w stanie je regulować. Zasadne może być również przedstawienie sądowi dokumentów potwierdzających, że w okresie zagrożenia niewypłacalnością dłużnik faktycznie starał się zapobiec utracie zdolności wykonywania zobowiązań i nie pogłębiał stanu zadłużenia. W przypadkach, gdy powstanie lub zwiększenie stanu niewypłacalności ma swoje przyczyny w zdarzeniach niezależnych od dłużnika (np. pogorszeniu stanu zdrowia) konieczne będzie przedstawienie stosownej dokumentacji, a także wykazanie, że dłużnik aktywnie starał się poprawić swoją sytuację (np. podejmując leczenie).

Należy pamiętać, że ustalając plan spłaty wierzycieli sąd będzie orzekał na podstawie zgromadzonych dokumentów i udzielonych przez dłużnika wyjaśnień, zaś w interesie dłużnika jest dostarczenie sądowi dowodów potwierdzających działanie dłużnika z dochowaniem należytej staranności.