(autor: r.pr. Łukasz Czarnocki)

Przyjęta przez Sejm ustawa z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, przewiduje wprowadzenie jednorazowej wypłaty dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, tzw. świadczenie postojowe.

Kto może starać się o przyznanie świadczenia postojowego?

Świadczenie postojowe przysługiwać będzie osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, a także osobom wykonującym umowę agencyjną, umowę zlecenia, lub inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło, o ile osoby te nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Uprawnienie dotyczy zarówno aktywnych przedsiębiorców, jak tez przedsiębiorców którzy zawiesili działalność gospodarczą po 31 stycznia 2020 roku.

Jakie warunki należy spełniać aby móc starać się o świadczenie postojowe?

Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna. Ustawa nie definiuje pojęcia przestoju w prowadzeniu działalności gospodarczej, ani nie określa warunków które muszą być spełnione, aby można było mówić o takim przestoju.

W przypadku osób samozatrudnionych warunkiem uzyskania uprawnienia do otrzymania świadczenia postojowego będzie spadek przychodu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o co najmniej 15 proc. w stosunku do miesiąca poprzedniego, z zastrzeżeniem, że nie przekracza on 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej (15 tys. 681 zł).

Wymogów tych nie stosuje się do osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, do której mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i która korzystała ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106).

Osobie wykonującej umowę cywilnoprawną przysługuje świadczenie postojowe jeżeli umowa cywilnoprawna została zawarta nie później niż w dniu 1 lutego 2020 roku, zaś wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej wynosi nie mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r. Osoby te również objęte są ograniczeniem co do wysokości przychodu w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku, która nie może przekraczać 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej.

Jaka jest wysokość świadczenia postojowego?

W przypadku przedsiębiorców wysokość świadczenia postojowego uzależniona jest od przyjętego sposobu rozliczenia dochodu, zaś w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, zależy od wysokości przychodów z tych umów.

Świadczenie postojowe co do zasady wynosić będzie 80% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r. (2080 zł). Świadczenie nie będzie podlegać oskładkowaniu i opodatkowaniu.

Osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, rozliczających się w formie karty podatkowej, świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w 2020 roku.

W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, świadczenie postojowe będzie przysługiwać we wskazanej wyżej wysokości (2080 zł), chyba że suma przychodów z umów cywilnoprawnych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe wynosi mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r. – w takim wypadku świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania tych umów cywilnoprawnych. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje jedno świadczenie postojowe.

Jak wystąpić o przyznanie świadczenia postojowego?

Ustalenie prawa do świadczenia postojowego nastąpi na wniosek składany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku osoby wykonującej umowę cywilnoprawną wniosek składany jest za pośrednictwem odpowiednio zleceniodawcy lub zamawiającego.

Wniosek może być złożony w formie dokumentu papierowego albo elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Do wniosku w szczególności będą musiały być załączone oświadczenia o spełnianiu warunków do otrzymania świadczenia, zaś w przypadku osób pracujących na podstawie umowy cywilnoprawnej – kopia stosownej umowy.

W jakim terminie oraz formie wypłacane będzie świadczenie postojowe?

Świadczenie postojowe będzie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej, niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania.

Czy świadczenie postojowe może podlegać zajęciu w postępowaniu egzekucyjnym?

Ze świadczenia postojowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.

Czy świadczenie postojowe może podlegać zwrotowi?

Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Ile razy można otrzymać wypłatę tytułem świadczenia postojowego?

Wypłata świadczenia następuje jednorazowo, ale Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, przyznać ponowną wypłatę świadczenia postojowego, dla osób, które otrzymały to świadczenie, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane.