Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym

Źródłem informacji o upadłości dłużnika z reguły jest korespondencja od syndyka masy upadłości. Zawiadomienie o ogłoszeniu upadłości zawiera szereg szczegółowych pouczeń dotyczących przebiegu postępowania, jednakże często wierzyciele – zwłaszcza inni niż wierzyciele instytucjonalni – mogą mieć kłopot z ich zrozumieniem i właściwym zastosowaniem, zwłaszcza w kluczowym dla nich aspekcie postępowania, tj. zgłoszenia wierzytelności.

Jakie wierzytelności podlegają zgłoszeniu?

Zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym mogą podlegać wierzytelności pieniężne oraz niepieniężne wobec upadłego, które powstały do dnia ogłoszenia jego upadłości. Warto pamiętać, że Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości i mogą być w całości zgłaszane w postępowaniu upadłościowym.

Po co zgłaszać wierzytelność w postępowaniu upadłościowym?

Zgłoszenie wierzytelności jest co do zasady warunkiem udziału w postępowaniu upadłościowym. Od tego czy wierzyciel dokona zgłoszenia wierzytelności zależy w szczególności, czy będzie brany pod uwagę przy podziale środków zgromadzonych w masie upadłości oraz czy będzie uwzględniony w ramach planu spłaty wierzycieli.

Okoliczność, że wierzyciel został zawiadomiony przez syndyka masy upadłości o prowadzonym postępowaniu upadłościowym, nie oznacza automatycznego uznania go za uczestnika postępowania i nie oznacza, że jego należność będzie uwzględniona w postępowaniu.

Jedynie w przypadku wskazanych w ustawie kategorii wierzycieli, np. posiadających zabezpieczenie na majątku dłużnika oraz wierzycieli, którym przysługują należności ze stosunku pracy, nie zachodzi konieczność zgłoszenia wierzytelności (są oni uwzględniani z urzędu). Nawet jednak w tych sytuacjach warto przedstawić stanowisko dotyczące wysokości wierzytelności, gdyż w przeciwnym razie syndyk masy upadłości uwzględni wierzytelność jedynie w takim zakresie, w jakim ma ona uzasadnienie w dokumentach dłużnika.

Czy zgłoszenie wierzytelności jest obowiązkowe?

Zgłoszenie wierzytelności nie jest obowiązkowe, jednakże brak dokonania zgłoszenia – w przypadku wierzytelności innych niż uwzględniane z urzędu – powodował będzie brak możliwości udziału w postępowaniu, w tym np. składania wniosków oraz wnoszenia środków zaskarżenia, a także uniemożliwi uzyskanie choćby częściowego zaspokojenia należności w postępowaniu upadłościowym.

Jak zgłosić wierzytelność?

W obowiązującym stanie prawnym zgłoszenia wierzytelności należy dokonać syndykowi masy upadłości za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (Krajowego Rejestru Zadłużonych).

Z obowiązku korzystania z systemu teleinformatycznego zwolnieni są m.in. wierzyciele, którym przysługują należności ze stosunku pracy (z pewnymi ograniczeniami), należności alimentacyjne oraz renty. Wierzyciele ci mogą dokonać zgłoszenia wierzytelności w formie pisemnej, na adres syndyka masy upadłości.

Warto wiedzieć, że obecnie obowiązująca procedura zgłaszania wierzytelności dotyczy postępowań prowadzonych na podstawie wniosków o ogłoszenie upadłości złożonych po 1 grudnia 2021 roku. W przypadku starszych postępowań zgłoszeń wierzytelności należy dokonać – w zależności od stanu prawnego właściwego dla danego postępowania – w formie pisemnej do sędziego komisarza lub do syndyka masy upadłości

W jakim terminie należy zgłosić wierzytelność?

Zgłoszenia wierzytelności należy dokonać w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Dokonanie zgłoszenia w późniejszym terminie jest co do zasady możliwe, jednak może być związane z koniecznością uiszczenia opłaty, zaś w pewnych wypadkach spóźnione zgłoszenie wierzytelności może zostać pozostawione bez rozpoznania.

Ile kosztuje zgłoszenie wierzytelności?

Zgłoszenie wierzytelności nie podlega opłacie, o ile zostanie dokonane w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. W przypadku naruszenia tego terminu, wierzyciel zobowiązany będzie do poniesienia opłaty w wysokości stanowiącej równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Czy warto zgłosić wierzytelność w postępowaniu upadłościowym?

Dokonanie zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym nie tylko warunkuje możliwość uzyskania przez wierzyciela statusu uczestnika postępowania upadłościowego oraz uzyskania zaspokojenia w ramach procedury upadłościowej. Prowadzi ono także do bez kosztowego przerwania biegu przedawnienia wierzytelności, a także umożliwia podniesienie zarzutu potrącenia w sytuacji gdy dłużnikowi przysługują wierzytelności wobec wierzyciela. Uznanie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym może także umożliwić uzyskanie tytułu egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi.

W naszej ocenie zawsze warto rozważyć dokonanie zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, nawet w sytuacji gdyby pozornie mogło się wydawać, że szanse na uzyskanie zaspokojenia w upadłości są niewielkie.

Mając na uwadze, że informacje o składaniu wniosków o ogłoszenie upadłości oraz obwieszczenia o ogłoszeniu upadłości są publikowane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, warto także sprawdzać w tym rejestrze, czy nie zostały w nim opublikowane wpisy dotyczące podmiotów, których wypłacalność może budzić wątpliwości. Jakie wierzytelności podlegają zgłoszeniu?

Łukasz Czarnocki specjalizuje się w prawie upadłościowym i restrukturyzacyjnym, zajmując się równocześnie bieżącą obsługą przedsiębiorców w zakresie prawa cywilnego oraz handlowego, w tym przygotowując i opiniując projekty umów, przygotowując opinie prawne, pisma procesowe oraz przeprowadzając audyty prawne. [więcej]